Ομοφυλοφιλία και Θρησκεία: Ωφελεί ή βλάπτει;

Η θρησκευτική αναζήτηση του ανθρώπου είναι κάτι που υπήρχε πάντα σε όλους τους πολιτισμούς ¹Fried, A., & Elman, R. (2017). Religion and Culture. 199-273. Οι περισσότεροι ακολουθούμε τη θρησκεία των γονέων μας, αλλά κάποιοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο θρησκευόμενοι, κάτι που μπορεί να σχετίζεται και με τα γονίδια ²Kandler, C. (2021). A meta-analytic review of nature and nurture in religiousness across the lifespan. Current Opinion in Psychology, 40, 106-113.

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι η θρησκευτικότητα συνδέεται με καλύτερη υγεία. Δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η θρησκεία βοηθά στη μακροβιότητα, την καλή ψυχική υγεία και την αποτροπή της αυτοκτονίας ³Oman, D. (2018). Model of individual health effects from religion/spirituality: Supporting evidence. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 27-63... Πράγματι, η θρησκευτικότητα έχει σταθερά θετική επίδραση στην υγεία, όπως φαίνεται από περισσότερες από 100 ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις, που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία 25 χρόνια.

Μειώνει τον κίνδυνο θανάτου, τη χρήση ουσιών και την κατάθλιψη, ενώ βελτιώνει την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής ⁴Oman, D., & Syme, S. L. (2018). Weighing the evidence: What is revealed by 100+ meta-analyses and systematic reviews of religion/spirituality and health?. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 261-281. Επιπλέον, η θρησκευτικότητα βελτιώνει τη διάθεση ⁵Vieten, C., & Lukoff, D. (2022). Spiritual and religious competencies in psychology. American Psychologist, 77(1), 26., τις κοινωνικές σχέσεις, τον αυτοέλεγχο και την ανθεκτικότητα σε δύσκολες καταστάσεις ⁶Yaden, D. B., Batz-Barbarich, C. L., Ng, V., Vaziri, H., Gladstone, J. N., Pawelski, J. O., & Tay, L. (2022). A meta-analysis of religion/spirituality and life satisfaction. Journal of Happiness Studies, 23(8), 4147-4163.

Τι ισχύει όμως στην περίπτωση των ομοφυλόφιλων; Μας ωφελεί το ίδιο η θρησκεία ή μήπως κάποτε μας βλάπτει;

1 Θρησκεία και σεξουαλικότητα

Όλες οι μεγάλες θρησκείες προσπαθούν να ρυθμίσουν τη σεξουαλικότητα. Ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ, ο Ινδουισμός και άλλες θρησκείες ευλογούν συγκεκριμένες ετεροφυλοφιλικές συμπεριφορές, ενώ ταυτόχρονα αποδοκιμάζουν τις προγαμιαίες σχέσεις και κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές που είναι συχνές στους ομοφυλόφιλους ⁷Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487..

Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Επιστημονικά πειράματα έδειξαν ότι η έκθεση σε σεξουαλικά ερεθίσματα μειώνει το ενδιαφέρον για θρησκευτικές δραστηριότητες, αλλά ταυτόχρονα αναστέλλει και άλλες ηθικές συμπεριφορές όπως η γενναιοδωρία και η ειλικρίνεια. Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι η σεξουαλικότητα κάνει τους ανθρώπους να εστιάζουν στον εαυτό τους, γι’ αυτό η σεξουαλική επιθυμία μειώνει την αλτρουιστική συμπεριφορά ⁸Rigo, C., Uzarevic, F., & Saroglou, V. (2016). Make love and lose your religion and virtue: recalling sexual experiences undermines spiritual intentions and moral behavior. Journal for the Scientific Study of Religion, 55(1), 23-39.

2 Θρησκεία και ομοφυλόφιλοι

2.1 Αρνητικά ευρήματα

Είναι γνωστό πως οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζουμε συχνότερα ψυχολογικά προβλήματα ⁹Lucassen, M. F., Stasiak, K., Samra, R., Frampton, C. M., & Merry, S. N. (2017). Sexual minority youth and depressive symptoms or depressive disorder: A systematic review and meta-analysis of population-based studies. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 51(8), 774-787. κι αυτό δεν έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, παρά την αλλαγή στάσης της κοινωνίας ¹⁰Wittgens, C., Fischer, M. M., Buspavanich, P., Theobald, S., Schweizer, K., & Trautmann, S. (2022). Mental health in people with minority sexual orientations: A meta‐analysis of population‐based studies. Acta Psychiatrica Scandinavica, 145(4), 357-372..

Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους αλλά οι πιο κλασικοί είναι ότι δεχόμαστε βία και διακρίσεις, ότι έχουμε αρνητική εικόνα για τον εαυτό μας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού (εσωτερικευμένη ομοφοβία) και ότι αναμένουμε απόρριψη από το περιβάλλον μας ¹¹Sattler, F. A., & Lemke, R. (2019). Testing the cross-cultural robustness of the minority stress model in gay and bisexual men. Journal of Homosexuality, 66(2), 189-208.

Δυστυχώς, κάποιες θρησκευτικές διδασκαλίες έχουν χρησιμοποιηθεί ιστορικά για να υποστηρίξουν τις διακρίσεις και την προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων ¹²Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561..

Έρευνες δείχνουν ότι οι ομοφυλόφιλοι που πιστεύουν μπορεί να βιώσουν μέσα τους μια σύγκρουση ταυτότητας. Δεν συμβαίνει σε όλους, αλλά μερικοί παλεύουν με τη σύγχυση, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την ενοχή, την ντροπή, την απομόνωση, την απελπισία, την κατάθλιψη, το άγχος, το φόβο της καταδίκης, τα αισθήματα αναξιότητας και τις αυτοκτονικές σκέψεις.

Συγκεκριμένα, οι ομοφυλόφιλοι που ασπάζονται τις χριστιανικές παραδόσεις έχουν περισσότερη εσωτερικευμένη ομοφοβία και χαμηλότερη αυτοεκτίμηση ¹³Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117..

Από την άλλη, κάποιοι νέοι που προέρχονται από θρησκευτικά περιβάλλοντα μπορεί να επιλέξουν να καταφύγουν στο ποτό ή σε περιστασιακές επαφές ¹⁴Kashubeck-West, S., Whiteley, A. M., Vossenkemper, T., Robinson, C., & Deitz, C. (2017). Conflicting identities: Sexual minority, transgender, and gender nonconforming individuals navigating between religion and gender–sexual orientation identity.. Η απόρριψη από τους άλλους πιστούς ή τον κλήρο συνδέεται με αυξημένο άγχος, μεγαλύτερη σύγκρουση ταυτότητας και λιγότερη κοινωνική υποστήριξη.

Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι αναφέρουν ότι λαμβάνουν λιγότερη υποστήριξη από την οικογένειά τους. Αυτό χρειάζεται προσοχή, αφού η απόρριψη από τους γονείς είναι ένας συχνός παράγοντας κακής υγείας για τους ομοφυλόφιλους ¹⁵Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561..

2.2 Θετικά ευρήματα

Δεν είναι όμως όλα μαύρα. Πολλές έρευνες έχουν βγάλει αντίθετα συμπεράσματα.

Έτσι, οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι φαίνεται να έχουν λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα από τους μη θρησκευόμενους ¹⁶Dyer, W. J., & Goodman, M. A. (2022). Religious affiliation’s association with suicidality across sexual orientations and gender identities. Religions, 13(10), 932., ειδικά όταν επιλέγουν ενεργά να πιστεύουν και να ζουν πνευματικά ¹⁷Wolf, J. K., & Platt, L. F. (2022). Religion and sexual identities. Current Opinion in Psychology, 48, 101495.

Ο συχνός εκκλησιασμός και η έμπρακτη βίωση της πίστης συμβάλλουν στην πνευματική ευημερία ¹⁸Beale, G. A. (2023). Examining LGBT Service Attendance, Faith Practices, and Spiritual Well-Being in Ministry. και όσοι ομοφυλόφιλοι πιστεύουν στον Χριστό βρίσκουν μεγαλύτερο νόημα στη ζωή τους. Παράλληλα, αποφεύγουν τη χρήση ουσιών ¹⁹Lefevor, G. T., Meter, D. J., & Skidmore, S. J. (2023). Ways to navigate sexual minority and Latter-day Saint identities: A latent profile analysis. The Counseling Psychologist, 51(3), 368-394, αφού η θρησκεία προστατεύει από βλαπτικές συμπεριφορές ²⁰Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561..

Δεν είναι λίγοι όμως και αυτοί που καταφεύγουν στη θρησκεία, ακριβώς για να αντιμετωπίσουν το μειονοτικό στρες και άλλα προβλήματα της ομοφυλοφιλίας! Χρησιμοποιούν μέσα όπως η μελέτη της Αγίας Γραφής, η αναζήτηση της θείας βοήθειας μέσω της προσευχής, η πνευματική ανάπτυξη και η εύρεση υποστηρικτικών κοινοτήτων.

Κάποιοι αναφέρουν μάλιστα ότι η θρησκεία τούς βοήθησε να κάνουν coming out! Πολλοί συμμετέχουν σε παραδοσιακές εκκλησίες και αναφέρουν ικανοποίηση, ευημερία και υποστήριξη από τους άλλους πιστούς στους οποίους έχουν κάνει coming out ²¹Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561..

Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι σε ένα θρησκευτικό πανεπιστήμιο είχαν καλύτερη ποιότητα ζωής και σημαντικά λιγότερη αυτοκτονικότητα, κατάθλιψη, άγχος, διατροφικές διαταραχές, εχθρότητα ή χρήση ουσιών. Αντίθετα, οι μη θρησκευόμενοι είχαν αυξημένη ανησυχία αν θα γίνουν δεκτοί από το θρησκευτικό περιβάλλον και αυτό έβλαπτε την ψυχική τους υγεία ²²Klundt, J. S., Erekson, D. M., Lynn, A. M., & Brown, H. E. (2021). Sexual minorities, mental health, and religiosity at a religiously conservative university. Personality and Individual Differences, 171, 110475..

Αυτό σημαίνει ότι οι ομοφυλόφιλοι που αισθάνονται εσωτερικευμένη ομοφοβία μπορούν να ωφεληθούν από την ενεργή συμμετοχή σε παραδοσιακές εκκλησίες και αυτό έχει προστατευτικά αποτελέσματα κατά της κατάθλιψης ²³Rosik, C. H., Lefevor, G. T., McGraw, J. S., & Beckstead, A. L. (2021). Is conservative religiousness inherently associated with poorer health for sexual minorities?. Journal of religion and health, 1-21 ..

Τέλος, η θρησκευτικότητα είναι ευεργετική και για τους ασθενείς με AIDS, καθώς τους προστατεύει από τις κλινικές και κοινωνικές επιπτώσεις της ασθένειας, όπως το στίγμα και η διάκριση ²⁴Liboro, R. M., Yates, T. C., Bell, S., Ranuschio, B., Da Silva, G., Fehr, C., … & Shuper, P. A. (2021). Protective factors that foster resilience to HIV/AIDS: Insights and lived experiences of older gay, bisexual, and other men who have sex with men. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(16), 8548..

2.3 Ουδέτερα ευρήματα

Όμως οι ερευνητές δεν σταματούν εδώ.

Κάποιες μελέτες βρήκαν ότι η θρησκευτικότητα ή μη δεν σχετίζεται με την εσωτερικευμένη ομοφοβία ²⁵Lefevor, G. T., Larsen, E. R., Golightly, R. M., & Landrum, M. (2023). Unpacking the internalized homonegativity–health relationship: How the measurement of internalized homonegativity and health matter and the contribution of religiousness. Archives of Sexual Behavior, 52(3), 921-944. και ότι δεν έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στη σωματική υγεία των ομοφυλόφιλων, την ψυχική τους υγεία, την ικανοποίηση από τη ζωή ²⁶Lefevor, G. T., Meter, D. J., & Skidmore, S. J. (2023). Ways to navigate sexual minority and Latter-day Saint identities: A latent profile analysis. The Counseling Psychologist, 51(3), 368-394., την αυτοεκτίμηση ή την ψυχική ευημερία τους. Έτσι, οι θρησκευόμενοι και οι άθεοι ομοφυλόφιλοι δεν φαίνεται να διαφέρουν από άποψη ψυχικής υγείας ή διαπροσωπικών σχέσεων ²⁷Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487..

2.4 Η λύση του γρίφου

Όμως αρκετά με το μπέρδεμα. Γιατί άλλες έρευνες δείχνουν ότι η θρησκεία ωφελεί την υγεία μας, άλλες λένε το αντίθετο και άλλες ότι είναι αδιάφορη;

Η απάντηση βρίσκεται στην πρώτη μετα-ανάλυση 73 ερευνών για τη θρησκευτικότητα των ομοφυλόφιλων, που δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ το 2021. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η θρησκευτικότητα έχει κατά μέσο όρο πολύ μικρή αλλά θετική επίδραση στην υγεία των ομοφυλόφιλων.

ΟΙ ερευνητές μάλιστα έκαναν μια σπουδαία ανακάλυψη:

• Στις έρευνες που το δείγμα των ομοφυλόφιλων προέρχεται από ΛΟΑΤΚΙ χώρους (όπως γκέι μπαρ, εκδηλώσεις υπερηφάνειας, ομοφυλοφιλικές οργανώσεις), η σχέση θρησκείας και υγείας είναι κατά μέσο όρο μηδαμινή.
• Αντίθετα, στις έρευνες που το ομοφυλοφιλικό δείγμα προέρχεται από γενικούς χώρους, τα οφέλη της θρησκείας αποδεικνύονται σημαντικά και συγκρίσιμα με αυτά που απολαμβάνουν και οι ετεροφυλόφιλοι ²⁸Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647..

Θα έλεγε κανείς πως υπάρχει κάτι στους ΛΟΑΤΚΙ χώρους που εμποδίζει τους ομοφυλόφιλους να απολαύσουν τη θρησκεία τους.

Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι ο χαρακτηρισμός της Εκκλησίας συνολικά ως ομοφοβικής ή των ομοφυλόφιλων ως μη θρησκευόμενων είναι απλές καρικατούρες μιας σύνθετης πραγματικότητας ²⁹Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647..

Γενικά, οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι αναφέρουν ταυτόχρονα περισσότερο αρνητισμό προς την ομοφυλοφιλία και περισσότερη υποστήριξη από το περιβάλλον τους ³⁰Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487., συνδυασμός που εξαλείφει τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία ³¹Klundt, J. S., Erekson, D. M., Lynn, A. M., & Brown, H. E. (2021). Sexual minorities, mental health, and religiosity at a religiously conservative university. Personality and Individual Differences, 171, 110475..

Όσοι έχουν αποδεχτεί την σεξουαλικότητα και την πίστη τους έχουν πολύ καλύτερη υγεία. Μάλιστα, οι πιστοί που είναι θεολογικά παραδοσιακοί δεν φαίνεται να βιώνουν κάποια σύγκρουση μεγαλύτερη από τους υπόλοιπους ³²Rosik, C. H., Lefevor, G. T., McGraw, J. S., & Beckstead, A. L. (2021). Is conservative religiousness inherently associated with poorer health for sexual minorities?. Journal of religion and health, 1-21..

Η εσωτερική ειρήνευση για αυτά τα δύο στοιχεία ενισχύει την πνευματικότητα, την αποδοχή του εαυτού και την αποδοχή των άλλων ³³Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117.. Ταυτόχρονα οδηγεί σε άρση των ενοχών ³⁴Anderson, J. R., & Koc, Y. (2020). Identity integration as a protective factor against guilt and shame for religious gay men. The Journal of Sex Research, 57(8), 1059-1068. και μειώνει την εσωτερικευμένη ομοφοβία ³⁵Anderson, J. R., Kiernan, E., & Koc, Y. (2023). The protective role of identity integration against internalized sexual prejudice for religious gay men. Psychology of Religion and Spirituality, 15(3), 379.!

Κάποια πράγματα που φαίνεται να βοηθούν:

• Να αποδεχτούμε ότι αισθανόμαστε έλξη για το ίδιο φύλο και μπορούμε να τη διαχειριστούμε σύμφωνα με την πίστη μας
• Να πιστεύουμε στη δογματική διδασκαλία της θρησκευτικής μας κοινότητας ³⁶Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• Να μάθουμε περισσότερα για την πίστη μας ³⁷Dehlin, J. P., Galliher, R. V., Bradshaw, W. S., & Crowell, K. A. (2015). Navigating sexual and religious identity conflict: A Mormon perspective. Identity, 15(1), 1-22. ³⁸Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117..

Αντίθετα, όταν ένας ομοφυλόφιλος δεν είναι σίγουρος για την πίστη του, αυτό μειώνει τη συναισθηματική του σταθερότητα και την ικανοποίηση από τη ζωή ³⁹Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.

3 Είναι η ομοφοβία θέμα θρησκείας ή κοινωνίας;

Είδαμε ότι πολλοί ομοφυλόφιλοι συνεχίζουν να έχουν ενεργές θρησκευτικές ζωές ⁴⁰Rodriguez, E. M., Etengoff, C., & Vaughan, M. D. (2019). A quantitative examination of identity integration in gay, lesbian, and bisexual people of faith. Journal of Homosexuality, 66(1), 77-99.. Όμως κάποιοι επιλέγουν να αποστασιοποιηθούν από τη θρησκεία. Έτσι, οι ομοφυλόφιλοι είμαστε τρεις φορές πιθανότερο να δηλώνουμε αγνωστικιστές ή άθεοι ⁴¹Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487..

Ταυτόχρονα, ενώ στους ετεροφυλόφιλους πιο θρησκευόμενες είναι οι γυναίκες, στους ομοφυλόφιλους θρησκεύουν περισσότερο οι άντρες ⁴²Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.. Είναι μάλιστα πιο πιθανό να μείνουμε πιστοί σε μια θρησκεία που αποδοκιμάζει την αρσενοκοιτία, παρά το αντίθετο! ⁴³Baugher, A. (2013). Perceived Religious Stigma and the Decision to Change Religion over the Lifetime: Characterizing Religiosity of Men who Have Sex with Men.

Η τελευταία απογραφή στην Αγγλία αποκάλυψε ότι το 62% των ομοφυλόφιλων είναι άθρησκο! ⁴⁴Office for National Statistics. (2021). Sexual orientation by religion: Census 2021 Πολλοί επιλέγουν την αθρησκία, από αντίδραση σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως πηγή της προκατάληψης, Όμως, η θρησκεία δεν είναι η πραγματική πηγή της ομοφοβίας, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Σε πανευρωπαϊκή μελέτη, η πίστη σε έναν προσωπικό Θεό και η συμμετοχή σε θρησκευτικές λειτουργίες βρέθηκαν να σχετίζονται με την ηθική αποδοκιμασία μόνο της ομοσεξουαλικής συμπεριφοράς, όμως είχαν μηδαμινή σχέση με την προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων προσώπων ⁴⁵Doebler, S. (2015). Relationships between religion and two forms of homonegativity in Europe—A multilevel analysis of effects of believing, belonging and religious practice. PloS one, 10(8), e0133538.. Επαληθεύεται δηλαδή ότι οι παραδοσιακοί πιστοί καταφέρνουν να διακρίνουν την ηθική αποδοκιμασία της πράξης από τη στάση τους απέναντι στο πρόσωπο ⁴⁶Oman, D. (2018). Model of individual health effects from religion/spirituality: Supporting evidence. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 27-63..

Περαιτέρω, στις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βρέθηκε πως η ομοαρνητικότητα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη θρησκεία αλλά πηγάζει από την ίδια την άθρησκη κοινωνία ⁴⁷Doebler, S. (2015). Relationships between religion and two forms of homonegativity in Europe—A multilevel analysis of effects of believing, belonging and religious practice. PloS one, 10(8), e0133538. Κάτι που επιβεβαιώθηκε πρόσφατα στην Τσεχία, την πιο άθεη χώρα της Ευρώπης. Το 48% των Τσέχων δηλώνουν άθεοι και μόλις το 12% είναι Χριστιανοί. Όμως, το τσεχικό κοινοβούλιο απέρριψε το νομοσχέδιο για τον ομόφυλο γάμο. ⁴⁸Czech lawmakers thwart same-sex marriage law – Euractiv. Πληροφοριακά, στην Ελλάδα μόλις το 4% δηλώνει άθεο αλλά ο ομόφυλος γάμος είναι νόμος του κράτους! ⁴⁹Todd M. Johnson and Brian J. Grim, eds. World Religion Database (Leiden/Boston: Brill, 2022).

4 Αμοιβαία προκατάληψη

Αν όμως κάποιοι θρησκευόμενοι έχουν προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων, μήπως ισχύει και το αντίθετο;

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν ένα μήνα, βρέθηκε ότι η προκατάληψη μεταξύ Χριστιανών και ομοφυλόφιλων είναι αμφίδρομη, όμως είναι μεγαλύτερη από την πλευρά των ομοφυλόφιλων! Οι ετεροφυλόφιλοι Χριστιανοί βλέπουν τους άθρησκους ομοφυλόφιλους με μια μικρή συμπάθεια, όμως οι άθρησκοι ομοφυλόφιλοι βλέπουν τους ετεροφυλόφιλους Χριστιανούς με αντιπάθεια. Επιπλέον, οι ομοφυλόφιλοι πιστεύουν ότι υφίσταται μεγάλη σύγκρουση μεταξύ Χριστιανών και ομοφυλόφιλων, ενώ οι Χριστιανοί έχουν πιο μετριοπαθή άποψη ⁵⁰Valen, B. M., & Burke, S. E. (2024). Sexual minority and religious majority: Nonreligious gay/lesbian people’s and cisgender heterosexual Christians’ evaluations of gay and lesbian Christians. Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity..

Αυτή η διαπίστωση όμως δεν είναι καινούργια. Πολλές έρευνες αναφέρουν πως η αντιθρησκευτική στάση είναι κυρίαρχη στις ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις. Οι θρησκευόμενοι ομοφυλόφιλοι νιώθουν συχνά περιθωριοποιημένοι και μπορεί να περνούν μια δεύτερη μορφή closeting, νιώθοντας αναγκασμένοι να κρύβουν, να καταπιέζουν και να φιμώνουν τον θρησκευόμενο εαυτό τους ⁵¹Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117..

Ορισμένοι ομοφυλόφιλοι θεωρούν πως πρέπει να ξεκόψουμε από τη θρησκεία. Για αυτό, κάποιες φορές είναι ευκολότερο να αποκαλύψουμε τον σεξουαλικό μας προσανατολισμό στη θρησκευτική μας κοινότητα παρά να αποκαλύψουμε την πίστη μας στις ομοφυλοφιλικές ομάδες ⁵²Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.. Αυτή η πίεση και ο αποκλεισμός μπορεί να βλάψει την ψυχική μας υγεία ⁵³Pachankis, J. E., Clark, K. A., Burton, C. L., Hughto, J. M. W., Bränström, R., & Keene, D. E. (2020). Sex, status, competition, and exclusion: Intraminority stress from within the gay community and gay and bisexual men’s mental health. Journal of personality and social psychology, 119(3), 713..

Το συμπέρασμα που βγάζουμε είναι διπλό.

Η θρησκεία δεν έχει γενικά αρνητική επίπτωση στην υγεία των ομοφυλόφιλων. Όμως, οι επιρροές από χώρους με μεγάλη αντιθρησκευτική προκατάληψη μας εμποδίζουν να απολαύσουμε τα θετικά οφέλη της θρησκείας που απολαμβάνουν και οι ετεροφυλόφιλοι ⁵⁴Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647..

Ας το αλλάξουμε.

Παραπομπές

• 1
  Fried, A., & Elman, R. (2017). Religion and Culture. 199-273
• 2
  Kandler, C. (2021). A meta-analytic review of nature and nurture in religiousness across the lifespan. Current Opinion in Psychology, 40, 106-113
• 3
  Oman, D. (2018). Model of individual health effects from religion/spirituality: Supporting evidence. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 27-63..
• 4
  Oman, D., & Syme, S. L. (2018). Weighing the evidence: What is revealed by 100+ meta-analyses and systematic reviews of religion/spirituality and health?. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 261-281
• 5
  Vieten, C., & Lukoff, D. (2022). Spiritual and religious competencies in psychology. American Psychologist, 77(1), 26.
• 6
  Yaden, D. B., Batz-Barbarich, C. L., Ng, V., Vaziri, H., Gladstone, J. N., Pawelski, J. O., & Tay, L. (2022). A meta-analysis of religion/spirituality and life satisfaction. Journal of Happiness Studies, 23(8), 4147-4163
• 7
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 8
  Rigo, C., Uzarevic, F., & Saroglou, V. (2016). Make love and lose your religion and virtue: recalling sexual experiences undermines spiritual intentions and moral behavior. Journal for the Scientific Study of Religion, 55(1), 23-39
• 9
  Lucassen, M. F., Stasiak, K., Samra, R., Frampton, C. M., & Merry, S. N. (2017). Sexual minority youth and depressive symptoms or depressive disorder: A systematic review and meta-analysis of population-based studies. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 51(8), 774-787.
• 10
  Wittgens, C., Fischer, M. M., Buspavanich, P., Theobald, S., Schweizer, K., & Trautmann, S. (2022). Mental health in people with minority sexual orientations: A meta‐analysis of population‐based studies. Acta Psychiatrica Scandinavica, 145(4), 357-372.
• 11
  Sattler, F. A., & Lemke, R. (2019). Testing the cross-cultural robustness of the minority stress model in gay and bisexual men. Journal of Homosexuality, 66(2), 189-208.
• 12
  Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• 13
  Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117.
• 14
  Kashubeck-West, S., Whiteley, A. M., Vossenkemper, T., Robinson, C., & Deitz, C. (2017). Conflicting identities: Sexual minority, transgender, and gender nonconforming individuals navigating between religion and gender–sexual orientation identity.
• 15
  Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• 16
  Dyer, W. J., & Goodman, M. A. (2022). Religious affiliation’s association with suicidality across sexual orientations and gender identities. Religions, 13(10), 932.
• 17
  Wolf, J. K., & Platt, L. F. (2022). Religion and sexual identities. Current Opinion in Psychology, 48, 101495
• 18
  Beale, G. A. (2023). Examining LGBT Service Attendance, Faith Practices, and Spiritual Well-Being in Ministry.
• 19
  Lefevor, G. T., Meter, D. J., & Skidmore, S. J. (2023). Ways to navigate sexual minority and Latter-day Saint identities: A latent profile analysis. The Counseling Psychologist, 51(3), 368-394
• 20
  Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• 21
  Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• 22
  Klundt, J. S., Erekson, D. M., Lynn, A. M., & Brown, H. E. (2021). Sexual minorities, mental health, and religiosity at a religiously conservative university. Personality and Individual Differences, 171, 110475.
• 23
  Rosik, C. H., Lefevor, G. T., McGraw, J. S., & Beckstead, A. L. (2021). Is conservative religiousness inherently associated with poorer health for sexual minorities?. Journal of religion and health, 1-21 .
• 24
  Liboro, R. M., Yates, T. C., Bell, S., Ranuschio, B., Da Silva, G., Fehr, C., … & Shuper, P. A. (2021). Protective factors that foster resilience to HIV/AIDS: Insights and lived experiences of older gay, bisexual, and other men who have sex with men. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(16), 8548.
• 25
  Lefevor, G. T., Larsen, E. R., Golightly, R. M., & Landrum, M. (2023). Unpacking the internalized homonegativity–health relationship: How the measurement of internalized homonegativity and health matter and the contribution of religiousness. Archives of Sexual Behavior, 52(3), 921-944.
• 26
  Lefevor, G. T., Meter, D. J., & Skidmore, S. J. (2023). Ways to navigate sexual minority and Latter-day Saint identities: A latent profile analysis. The Counseling Psychologist, 51(3), 368-394.
• 27
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 28
  Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647.
• 29
  Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647.
• 30
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 31
  Klundt, J. S., Erekson, D. M., Lynn, A. M., & Brown, H. E. (2021). Sexual minorities, mental health, and religiosity at a religiously conservative university. Personality and Individual Differences, 171, 110475.
• 32
  Rosik, C. H., Lefevor, G. T., McGraw, J. S., & Beckstead, A. L. (2021). Is conservative religiousness inherently associated with poorer health for sexual minorities?. Journal of religion and health, 1-21.
• 33
  Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117.
• 34
  Anderson, J. R., & Koc, Y. (2020). Identity integration as a protective factor against guilt and shame for religious gay men. The Journal of Sex Research, 57(8), 1059-1068.
• 35
  Anderson, J. R., Kiernan, E., & Koc, Y. (2023). The protective role of identity integration against internalized sexual prejudice for religious gay men. Psychology of Religion and Spirituality, 15(3), 379.
• 36
  Lefevor, G. T., Etengoff, C., Davis, E. B., Skidmore, S. J., Rodriguez, E. M., McGraw, J. S., & Rostosky, S. S. (2023). Religion/Spirituality, stress, and resilience among sexual and gender minorities: The Religious/Spiritual stress and resilience model. Perspectives on psychological science, 18(6), 1537-1561.
• 37
  Dehlin, J. P., Galliher, R. V., Bradshaw, W. S., & Crowell, K. A. (2015). Navigating sexual and religious identity conflict: A Mormon perspective. Identity, 15(1), 1-22.
• 38
  Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117.
• 39
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487
• 40
  Rodriguez, E. M., Etengoff, C., & Vaughan, M. D. (2019). A quantitative examination of identity integration in gay, lesbian, and bisexual people of faith. Journal of Homosexuality, 66(1), 77-99.
• 41
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 42
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 43
  Baugher, A. (2013). Perceived Religious Stigma and the Decision to Change Religion over the Lifetime: Characterizing Religiosity of Men who Have Sex with Men.
• 44
  Office for National Statistics. (2021). Sexual orientation by religion: Census 2021
• 45
  Doebler, S. (2015). Relationships between religion and two forms of homonegativity in Europe—A multilevel analysis of effects of believing, belonging and religious practice. PloS one, 10(8), e0133538.
• 46
  Oman, D. (2018). Model of individual health effects from religion/spirituality: Supporting evidence. Why religion and spirituality matter for public health: Evidence, implications, and resources, 27-63.
• 47
  Doebler, S. (2015). Relationships between religion and two forms of homonegativity in Europe—A multilevel analysis of effects of believing, belonging and religious practice. PloS one, 10(8), e0133538
• 48
  Czech lawmakers thwart same-sex marriage law – Euractiv
• 49
  Todd M. Johnson and Brian J. Grim, eds. World Religion Database (Leiden/Boston: Brill, 2022).
• 50
  Valen, B. M., & Burke, S. E. (2024). Sexual minority and religious majority: Nonreligious gay/lesbian people’s and cisgender heterosexual Christians’ evaluations of gay and lesbian Christians. Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity.
• 51
  Beagan, B. L., & Hattie, B. (2015). Religion, spirituality, and LGBTQ identity integration. Journal of LGBT Issues in Counseling, 9(2), 92-117.
• 52
  Foster, A. B., Brewster, M. E., Velez, B. L., Eklund, A., & Keum, B. T. (2017). Footprints in the sand: Personal, psychological, and relational profiles of religious, spiritual, and atheist LGB individuals. Journal of homosexuality, 64(4), 466-487.
• 53
  Pachankis, J. E., Clark, K. A., Burton, C. L., Hughto, J. M. W., Bränström, R., & Keene, D. E. (2020). Sex, status, competition, and exclusion: Intraminority stress from within the gay community and gay and bisexual men’s mental health. Journal of personality and social psychology, 119(3), 713.
• 54
  Lefevor, G. T., Davis, E. B., Paiz, J. Y., & Smack, A. C. (2021). The relationship between religiousness and health among sexual minorities: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(7), 647.