Οι άγαμοι στη ζωή της Εκκλησίας

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τείνουν να υπερτονίζουν τη σημασία του γάμου.

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος από εμάς, είτε είναι παντρεμένος τώρα είτε όχι… ούτε ένας που σε κάποιο σημείο της ζωής του να μην έχει δεχθεί πίεση για να παντρευτεί. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο γάμος είναι μία υπέροχη ευλογία, όμως δεν κατέχει το μονοπώλιο της ευλογίας… Δεν είναι η μόνη επιλογή για τους ανθρώπους… Δεν είναι ο μόνος δρόμος και δεν είναι το μόνο δώρο του Θεού. Υπάρχει και μια άλλη πλευρά της ζωής.

Και αυτή είναι η αγαμία, δηλαδή να μην έχεις σύντροφο, είτε είσαι διαζευγμένος, είτε χήρος, είτε απλά δεν παντρεύτηκες ποτέ. Και είναι σημαντικό για εμάς να καταλάβουμε τι σημαίνει να είσαι ελεύθερος, όχι μόνο επειδή αυτό πάντοτε αποτελούσε κομμάτι της κοινωνίας, αλλά, το σπουδαιότερο, επειδή η αγαμία έχει παίξει μεγάλο ρόλο στη ζωή της Εκκλησίας μας.

Είναι μία κλήση που είναι ανοιχτή σε κάθε Χριστιανό, που θέλει να μείνει άγαμος για πάντα από επιλογή ή που απλά είναι ελεύθερος για κάποια περίοδο της ζωής του. Στα μάτια του Θεού δεν υφίσταται κανένα στίγμα για τους Χριστιανούς που είναι ελεύθεροι. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο. Ο Θεός σε εκτιμά πέρα από κάθε μέτρο. Και νομίζω ότι αυτό είναι ένα απίστευτο πράγμα… να σε αγαπά και να σε εκτιμά ο Θεός με έναν τόσο ξεχωριστό τρόπο. Πρέπει λοιπόν να εγκαταλείψουμε τη λανθασμένη και πλανημένη αντίληψη ότι οι άγαμοι είναι ελεύθεροι, επειδή δεν είναι αποφασιστικοί, ή επειδή δεν είναι τόσο καλοί όσο οι υπόλοιποι ή επειδή είναι εγωιστές ή επειδή απλά σπαταλούν τη ζωή τους.

Μη μπερδεύεστε. Δε μιλάμε για ανθρώπους που θεωρούν συμφέρον να μείνουν ανύπαντροι, ώστε να είναι ελεύθεροι να παρτάρουν και να το κάνουν με πολλούς ανθρώπους (όπως αυτό προωθείται σήμερα από τη βιομηχανία του θεάματος).

Μιλάω για τους θεοφοβούμενους, ακέραιους ηθικά, όμορφους Ορθόδοξους Χριστιανούς άνδρες και γυναίκες, που ζουν την καθημερινή τους ζωή, αποτελώντας ζωντανά παραδείγματα του τι σημαίνει να είσαι Χριστιανός. Μιλάω για εκείνους τους ανύπαντρους ανθρώπους, που ζουν στον αληθινό κόσμο όπως εμείς οι υπόλοιποι… με υποχρεώσεις και γονείς και αδελφούς και αδελφές… που περνούν χαρές και απογοητεύσεις, ελπίδες και αποθαρρύνσεις, αγάπες και απώλειες… αλλά μέσα από όλα αυτά παραμένουν πιστοί στο Θεό. Γι’ αυτούς τους άγαμους μιλάω. Είναι αυτοί οι θεοφοβούμενοι άγαμοι, που ενώ παραμένουν ανύπαντροι, έχουν κάνει το Θεό τον πιο πολύτιμο σύντροφό τους.

Τι όμως σημαίνει να είσαι άγαμος; Πώς πρέπει να ζουν οι ανύπαντροι; Πιστεύω ότι οι άγαμοι (ακριβώς όπως και οι παντρεμένοι) έχουν δύο επιλογές: Μπορείς να βουλιάξεις στην απογοήτευση και να σκέφτεσαι ότι η ζωή σου είναι μίζερη, ή μπορείς να φλέγεσαι από την αγάπη σου για το Χριστό και να συνειδητοποιήσεις (όπως όλοι μας πρέπει να συνειδητοποιήσουμε), ότι, μόνο όταν γαντζωθούμε εξ ολοκλήρου από το Θεό, μπορούμε να ζήσουμε μια γεμάτη και χαρούμενη ζωή. Και το να ζεις με το Χριστό σημαίνει να Τον βλέπεις και να Τον διακονείς και να είσαι μαζί Του.

Δημιουργηθήκαμε, για να βρούμε το νόημα της ζωής μας στο Θεό, και στη συνέχεια να ζήσουμε αυτή τη ζωή διακονώντας τον Ιησού Χριστό στα πρόσωπα των άλλων ανθρώπων. Όλα συμπυκνώνονται σε αυτό το πράγμα: ζούμε τη ζωή μας σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, με τον ίδιο τρόπο που ο Θεός ζει με εμάς; Με άλλα λόγια, όλοι μας είμαστε αμαρτωλοί και δεν αξίζουμε τίποτε άλλο παρά τιμωρία και θάνατο, σύμφωνα με τη δικαιοσύνη του Θεού. Και όμως, ο Θεός μάς αγαπάει τόσο πολύ, τόσο απίστευτα πολύ, που μας δίνει τον άγιο Υιό Του, για να πεθάνει Αυτός για τις αμαρτίες μας και να δεχτεί αυτός το καρφί για χάρη μας. Κι όμως, ο Θεός προσδοκά -και απαιτεί- από τον καθένα μας να κάνει το ίδιο.

Οφείλουμε να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους -είτε το αξίζουν είτε όχι- με τον ίδιο τρόπο που μας αγαπά ο Θεός. Και η ομορφιά αυτού του πράγματος είναι ότι η στιγμή που αρχίζουμε να ζούμε έτσι είναι η στιγμή -η μόνη στιγμή- που θα βιώσουμε αληθινή αγάπη, αληθινή φιλία, αληθινή ζωή!

Επομένως, είτε κάποιος είναι ανύπαντρος για μια περίοδο της ζωής του είτε για το υπόλοιπο της ζωής του, αυτό που έχει σημασία είναι αυτά που κάνει με την αγαμία του, για να δοξάσει το Θεό.

Η αγαμία μπορεί να μας βγει σε καλό ή σε κακό και το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί έντονα από τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσουμε. Και πάλι, αυτό ισχύει και για τους παντρεμένους και για τους ανύπαντρους. Ο γάμος μπορεί να αποδειχθεί φρικτά μίζερος ή εκπληκτικά όμορφος. Και η αγαμία μπορεί να είναι μια καταθλιπτική περίοδος της ζωής μας ή μπορεί να είναι μια απελευθερωτική και συναρπαστική εμπειρία. Όλα εξαρτώνται από εμάς.

Εδώ που τα λέμε, είτε είμαστε παντρεμένοι είτε ανύπαντροι, η αλήθεια είναι ότι και οι δύο αυτές κλήσεις είναι προσωρινές (“ἐν γὰρ τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσιν οὔτε ἐκγαμίζονται, ἀλλ᾿ ὡς ἄγγελοι Θεοῦ ἐν οὐρανῷ εἰσι”. Κατά Ματθαίον 22:30).

Επομένως ο στόχος μας δεν είναι να κάνουμε ένα στάδιο της ζωής μας καλύτερο ή χειρότερο από το άλλο, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι τι κάνουμε με αυτή την κατάσταση στην οποία μας οδήγησε ο Θεός να ζούμε σήμερα. Πώς ζούμε τις ζωές μας, είτε παντρεμένοι είτε ανύπαντροι; Πώς ζούμε για να δοξάσουμε το Θεό με τον τρόπο που βιώνουμε τις ζωές μας; Αυτό έχει σημασία.

Τι μπορεί, λοιπόν, να κάνει ένας άγαμος για να τιμήσει το Θεό με τη ζωή του; Πώς μπορείς να ανακατευθύνεις τις προτεραιότητές σου από τον εαυτό σου και να τις στρέψεις προς το Θεό και τους άλλους;

1. Διακόνησε τους φτωχούς. 25000 άνθρωποι θα πεθάνουν από την πείνα και όλες τις ασθένειες που προκαλούνται από τον υποσιτισμό. Κι εσύ δεν μπορείς μόνο να βοηθήσεις οικονομικά, αλλά ίσως μπορείς και να κάνεις εθελοντισμό για λίγο σε μια φτωχή χώρα και να διακονήσεις για μερικές εβδομάδες σε ένα ιεραποστολικό κλιμάκιο. Αυτός θα ήταν ένας υπέροχος τρόπος να περάσεις τις διακοπές σου και να γίνεις τα χέρια του Θεού στη διακονία των φτωχών.
2. Βοήθησε ένα ορφανό. Υπολογίζεται ότι στον κόσμο υπάρχουν πάνω από 143 εκατομμύρια ορφανά. Τα περισσότερα είναι υποχρεωμένα να ζουν στους δρόμους ολομόναχα, εργαζόμενα σε χωματερές ή, ακόμη χειρότερα, πωλούνται ως σκλάβοι του σεξ και πολλά πεθάνουν από ασθένειες πριν τα 16 τους χρόνια. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι, όταν συμβαίνουν αυτά τα πράγματα, γιατί αν το κάνουμε, τότε η χριστιανοσύνη μας είναι κίβδηλη (επ’ αυτού δες την Επιστολή του Αγίου Ιακώβου). Αν δεν μπορείς να υιοθετήσεις ένα παιδί, τότε γιατί δε συμμετέχεις σε οργανισμούς που βοηθούν τα ορφανά και σώζουν τα παιδιά από το trafficking;
3. Ασθενείς και Βασανισμένοι. Γίνε εθελοντής σε ένα νοσοκομείο ή έναν οίκο ευγηρίας. Πήγαινε μια φορά την εβδομάδα και δίνε ελπίδα σε όσους δεν έχουν κανέναν και μπορεί να μην ξημερωθούν ξανά. Υπάρχουν τόσοι μόνοι και πονεμένοι άνθρωποι, που περνούν μέρες χωρίς έναν καλό λόγο από κανέναν. Γιατί να μη γίνεις μια φωνή παρηγοριάς γι’ αυτούς;

   

4. Υπηρέτησε την Εκκλησία. Μίλα με τον ιερέα της ενορίας σου και δες πώς μπορείς να βοηθήσεις στην εκκλησία. Δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από τους ιερείς. Μπορεί να είμαστε ευλογημένοι να έχουμε για ιερέα έναν αληθινό άνθρωπο του Θεού, αλλά κι αυτός χρειάζεται τη βοήθειά μας. Υπάρχουν τόσα πράγματα που πρέπει να γίνουν και τόσοι λίγοι εθελοντές για να τα υλοποιήσουν. Γιατί δε γίνεσαι εργάτης στην άμπελο του Θεού;

Είσαι ανύπαντρος. Αν και οι ζωές μας στον 21ο αιώνα είναι ιδιαίτερα πολυάσχολες, γιατί δε χρησιμοποιείς τον έξτρα χρόνο που διαθέτεις, για να αφιερωθείς περισσότερο στην προσευχή, να μελετήσεις την Αγία Γραφή, να συνδεθείς με τα μυστήρια της Εκκλησίας μας; Γιατί να μην ξοδέψεις λιγότερα χρήματα για τον εαυτό σου και περισσότερα χρήματα, για να βοηθήσεις τους φτωχούς; Ξέρω ότι δεν είναι εύκολο να αφήσουμε τη βόλεψή μας, τα όνειρά μας και να κάνουμε ριζοσπαστικές επιλογές. Αλλά η αλήθεια είναι ότι, μόνο όταν αφήνουμε τα πάντα, κερδίζουμε τη ζωή. Ο Απόστολος Παύλος λέει: “ἐν παντὶ καὶ ἐν πᾶσι μεμύημαι ” (Φιλιππησίους 4:12). Και το μυστικό είναι ο Ιησούς Χριστός. Μπορούμε να βυθιστούμε στο θάνατο και να είμαστε δυστυχισμένοι, αλλά μπορούμε και να ζήσουμε για το Χριστό και να έχουμε μια χαρούμενη ζωή. Αυτή η ζωή είναι σαν την ομίχλη… πολύ σύντομη. Και η αγαμία διαρκεί για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, όπως και ο γάμος. Ας προσπαθήσουμε να ζούμε για την αιωνιότητα… για το Χριστό και τη βασιλεία Του. Να θυμάσαι τι έλεγε ο Απόστολος Παύλος: αυτοί που είναι παντρεμένοι πρέπει να ζουν σαν να ήταν ανύπαντροι. Αυτή η ζωή είναι φευγαλέα. Όλα μπορούμε να τα χάσουμε σε μια στιγμή… χρήματα, σπίτια, αυτοκίνητα, κύρος, πλούτο, άντρα, γυναίκα, παιδιά… Στο τέλος το πιο σημαντικό πράγμα, ή για την ακρίβεια το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι αυτό: Μπορούμε να ζήσουμε για Εκείνον που είναι η ίδια η ζωή; Μπορούμε να αγαπήσουμε Αυτόν που είναι η αγάπη;

Δε θέλω να υπερτονίσω την πνευματικότητα της αγαμίας. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, αν είσαι ελεύθερος, τότε χρησιμοποίησε το χρόνο της αγαμίας για να διακονήσεις το Θεό χωρίς τους συνήθεις περισπασμούς της έγγαμης ζωής. Όμως, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψεις την προσπάθεια να παντρευτείς, να σταματήσεις να ψάχνεις ένα σύντροφο και συνοδοιπόρο στη ζωή, αλλά μάλλον, καθώς περιμένεις για το χρόνο που ο Θεός ξέρει για το γάμο σου, να χρησιμοποιήσεις αυτό το χρόνο για να προσφέρεις μεγαλύτερη δόξα στο Θεό ζώντας με τον τρόπο που έζησε ο Ιησούς, ο Απόστολος Παύλος και τόσοι άλλοι άγιοι της Εκκλησίας μας—απόλυτα αφοσιωμένος, εστιασμένος στην αποστολή σου, παίρνοντας με θάρρος τα ρίσκα για να κάνεις τη βασιλεία του Θεού μια πραγματικότητα για τους ανθρώπους.

Η αγαμία αποτελεί ένα δώρο και μία ευκαιρία, αν και κατά καιρούς μπορεί να μοιάζει με οτιδήποτε άλλο εκτός από δώρο και ευκαιρία. Μπορεί να είναι μια πολύ μοναχική και δύσκολη στιγμή. Κάποιες φορές δεν μπορούμε να καταλάβουμε το χρόνο του Θεού για τα πράγματα, αλλά ας Τον εμπιστευτούμε, όπως Τον εμπιστεύτηκε ο Απόστολος Παύλος, όταν είπε: “πάντα ποιεῖτε χωρὶς γογγυσμῶν καὶ διαλογισμῶν” (Φιλιπ. 2:14). Γιατί τότε, θα νιώσουμε την ειρήνη από το Θεό που δεν μπορούμε να βιώσουμε οπουδήποτε αλλού. Ξέρω ότι, όταν περνάμε στιγμές μοναξιάς, είναι δύσκολο να πιστεύουμε αυτό που θα πω, αλλά δεν πρόκειται να βρεις αληθινή και διαρκή χαρά, αν δεν τη βρεις πρώτα στο Θεό: “κατατρύφησον τοῦ Κυρίου, καὶ δώσει σοι τὰ αἰτήματα τῆς καρδίας σου” (Ψαλμός 36:4).

Ας κάνουμε το Χριστό την πρώτη μας αγάπη. Αυτός είναι ο μόνος που μπορεί να μας ικανοποιήσει, Αυτός είναι ο μόνος που μπορεί να μας δώσει τέλεια αγάπη, Αυτός είναι ο μόνος που ποτέ δε θα μας απογοητεύσει. Και ναι, ο Θεός ανακάλυψε το γάμο και πρόκειται για μια υπέροχη ευλογία, αλλά η αλήθεια είναι ότι και ο καλύτερος γάμος θα είναι λειψός, θα αφήσει τις απογοητεύσεις του και στο τέλος ποτέ δε θα σε ικανοποιήσει όπως μπορεί ο Θεός. Γι’ αυτό, μέχρι να κατακτήσουμε το Θεό… μέχρι να τον κάνουμε την πρώτη μας αγάπη, ποτέ δε θα είμαστε ικανοποιημένοι. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει: “Δίψησον διὰ τὸν Χριστόν, ἵνα σὲ μεθύσῃ ἐκ τῆς ἀγάπης Του“. Πόσο όμορφο! Πόσο αληθινό! Αυτός πρέπει να είναι ο τελικός μας στόχος. Και μέχρι να γίνει, είτε είμαστε παντρεμένοι είτε ελεύθεροι, δεν υπάρχει διαφορά. Γιατί σ’ Αυτόν θα βρούμε το αληθινό ρομαντισμό, την αληθινή ανιδιοτελή φιλία… μια αληθινά παραμυθένια ιστορία αγάπης. Ο μέγας άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι πρέπει να είμαστε τρελοί -μανιακοί- εραστές του Χριστού, επειδή Αυτός έτσι μας αγαπάει. Γι’ αυτό όλοι μας, ελεύθεροι, χωρισμένοι, χήροι, παντρεμένοι… ας τα αποθέσουμε όλα μπροστά στο Θεό και ας Του επιτρέψουμε να γίνει τα πάντα για μας και να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία και κάθε ανάγκη της καρδιάς μας.

Ιωάννης Καψάλης