Στις διηγήσεις των ευαγγελίων, ο Ιησούς συχνά θέτει το ερώτημα: “Τι θέλεις;”. Σύμφωνα με την Ορθοδοξία, ο Κύριος απευθύνει το ίδιο ερώτημα κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε όλους τους ανθρώπους. Η απάντηση στην ερώτηση του Χριστού για τους Χριστιανούς, υποστηρίζει ξεκάθαρα η Ορθοδοξία, οφείλει να είναι πάντα η ίδια. Πρέπει να είναι: “θέλω ό,τι θέλεις Εσύ για μένα“.
Σύμφωνα με την Ορθοδοξία, τα ανθρώπινα όντα δεν επιλέγουν τα σαρκικά αισθήματα και τις σαρκικές τους προδιαθέσεις. Μπορούν, ωστόσο, να επιλέξουν να τις δεχτούν και να ενεργήσουν σύμφωνα με αυτές, ή να αντισταθούν και να τις απορρίψουν, όταν τα αισθήματα είναι αμαρτωλά. Οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν να επιβεβαιώσουν τα αισθήματά τους, ή να δουλέψουν για να μειώσουν και να καταστρέψουν την καταστροφική τους δύναμη. Μπορούν να επιλέξουν να ζουν σύμφωνα με την αγάπη του Θεού, μεταχειριζόμενοι κάθε μέσο που παρέχει ο Θεός για τη θεραπεία τους, ή μπορούν να επιλέξουν το θάνατο (Δευτ. 30:15-20).
Πρέπει επίσης να θυμηθούμε ότι οι άνθρωποι μπορεί να επιλέγουν να ενεργούν εκούσια και να πράττουν εκούσια, χωρίς μεγάλο πάθος ή καταναγκασμό. Για παράδειγμα, άνθρωποι με βασικά ετεφυλοφιλικά αισθήματα και πάθη μπορεί απλά να αποφασίσουν να έχουν μια “ομοφυλοφιλική εμπειρία”. Μπορεί να εμπλακούν σε σαρκικές πράξεις με άτομα του ίδιου φύλου, όχι εξ αιτίας πιεστικών προδιαθέσεων ή ακαταμάχητων έλξεων. Μπορεί να το κάνουν αυτά για καθαρά εκούσιους και θεληματικούς λόγους, όπως η περιέργεια, η ανία, η επανάσταση, η εκδικητικότητα, το μίσος, η έχθρα, η επιθυμία για σαρκική ηδονή ή η βούληση για μια πολιτική τοποθέτηση.
Όταν εξετάζουμε το θέμα της επιλογής, πρέπει επίσης να συνεκτιμήσουμε και μια άλλη θέση της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης που είναι σχετική με την ομόφυλη έλξη και αγάπη. Παρακαλώ να είστε υπομονετικοί, καθώς προσπαθείτε να καταλάβετε τι θέλω να πω.
Σύμφωνα με το Ορθόδοξο Χριστιανικό δόγμα, υπάρχει μία έννοια σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι δεν έχουν πραγματικά επιλογή για τίποτε. Δεν έχουμε επιλογή για τα αισθήματα και τα πάθη μας, επειδή απλά έχουμε αυτά τα αισθήματα (εκτός αν κάνουμε πράγματα για να τα αναδεύουμε ή να τα φέρουμε στην επιφάνεια). Και ως πλάσματα του Θεού, και φυσικά ως πιστοί και Χριστιανοί, επίσης δεν έχουμε επιλογή για τις καθαρά εκούσιες πράξεις μας. Αυτό συμβαίνει, επειδή θεωρούμε τον εαυτό μας υποχρεωμένο να υπακούει το θέλημα του Θεού σε όλα τα πράγματα. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, η πηγή της πραγματικής, προσωπικής αμαρτίας δεν είναι στις κακές επιλογές. Είναι μάλλον στην πεποίθηση ότι εμείς, οι άνθρωποι, έχουμε γενικότερα επιλογές, και στο να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε σαν να έχουμε.
Ο Ιησούς ήταν το καλύτερο παράδειγμα του λεπτού και δύσκολου συλλογισμού που προσπαθώ να κάνω. Είναι δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας ότι ο Ιησούς ποτέ δεν επέλεξε τίποτα παρά μόνο το θέλημα του Πατέρα Του, και ακόμη κι αυτό δεν ήταν πραγματική “επιλογή”, επειδή δεν έγινε εσκεμμένα. Επειδή ο Ιησούς ήταν τέλεια ελεύθερος στην τέλεια αγάπη Του και την τέλεια γνώση της αλήθειας και την την τέλεια υπακοή Του στον Πατέρα, θέλησε ελεύθερα και εκτέλεσε αυθόρμητα το θέλημα του Πατέρα σε όλα τα πράγματα. Κατ’ αυτή την έννοια, μπορεί να ειπωθεί ότι ο Κύριος ποτέ δεν έκανε τίποτε κατ’ επιλογή Του. Ή, για να το θέσουμε αλλιώς, η μόνη επιλογή του Ιησού σε όλα τα πράγματα ήταν να κάνει το θέλημα του Θεού, που, με αυτή την έννοια, συγκεφαλαιωνόταν στο ότι δεν είχε καθόλου “επιλογές”. Κατευθυνόμενος από το Άγιο Πνεύμα σε πλήρη κοινωνία με το Θεό Πατέρα Του και, ως τέτοιος, όντας τελείως ελεύθερος και πλήρως πεφωτισμένος, ο Ιησούς αποστράφηκε το κακό και επέλεξε το αγαθό από την πρώτη παιδική Του ηλικία. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Με αυτή την έννοια, δεν μπορούμε να φανταστούμε τον Ιησού να “αποφασίζει” ή να “επιλέγει” κάτι. Ούτε μπορούμε να φανταστούμε κάποιον που πιστεύει αληθινά στο Θεό να το κάνει.
Ακολουθώντας αυτή τη συλλογιστική και φρασεολογία, οι πιστοί άνθρωποι δεν “επιλέγουν” το επάγγελμά τους ούτε καθορίζουν τις πράξεις τους, συμπεριλαμβανομένου του πώς θα ενεργήσουν σαρκικά. Δεν “επιλέγουν” να γίνουν ιερείς ή υδραυλικοί, για παράδειγμα, ή να είναι άγαμοι ή έγγαμοι, ή να ενεργήσουν ή να μην ενεργήσουν κατά τις σαρκικές τους επιθυμίες, ετεροφυλοφιλικές ή ομοφυλοφιλικές. Γνωρίζουν ότι, αν και μπορούν να επιλέξουν να γίνουν ή να κάνουν ό,τι θέλουν και αν και καλούνται προς τούτο από όλες τις πλευρές, δεν πρέπει να το κάνουν. Μάλλον θεωρούν τον εαυτό τους υποχρεωμένο από την αγάπη του Θεού να είναι ή να ενεργούν κατά συγκεκριμένους τρόπους και να κάνουν συγκεκριμένα πράγματα. Εκτιμούν πως δε έχουν άλλη επιλογή παρά να υπακούν το θέλημα του Θεού σε όλα, να εμπιστεύονται την καθοδήγησή Του για να τους οδηγήσει και να υπολογίζουν στο έλεός Του, όταν σφάλλουν εκούσια ή ακούσια.
Οι πιστοί άνθρωποι προσανατολίζουν τις ζωές τους σύμφωνα με αυτή την αντίληψη σε κάθε πιθανό τρόπο. Προσεύχονται, νηστεύουν, ελεούν και συμμετέχουν στη λειτουργική λατρεία. Διαβάζουν την Αγία Γραφή και άλλα πνευματικά βιβλία. Παρατηρούν τη συμπεριφορά των άλλων και συμβουλεύονται τους σοφούς ανθρώπους. Εντάσσονται σε θεραπευτικά προγράμματα για να χειριστούν το ιστορικό τους, να εντοπίσουν τις αιτίες της αδυναμίας και της δυστυχίας τους και να αναλάβουν την ευθύνη για τη συμπεριφορά τους, όπως θα ήθελε γι’ αυτούς ο Θεός. Και τα κάνουν όλα αυτά και ό,τι άλλο βρίσκουν βοηθητικό για ένα και μόνο λόγο. Θέλουν να κάνουν το θέλημα του Θεού στις πιο μικρές, φαινομενικά πιο ασήμαντες λεπτομέρειες της καθημερινής τους ύπαρξης σε αυτό τον πεπτωκότα κόσμο, επειδή είναι πεπεισμένοι ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βρουν την ελευθερία, τη χαρά, την πληρότητα και τη ζωή για τους ίδιος και αυτούς που αγαπούν (Λουκά 16:10, 19:17).
π. Θωμάς Hopko
