Λόγοι ανάπτυξης της ομοφυλοφιλίας

Η Julie Harren είναι διδάκτορας ψυχοθεραπεύτρια, πιστοποιημένη σε θέματα γάμου και οικογένειας. Έχει συγγράψει πολλά βιβλία για το θέμα της ομοφυλοφιλίας και υποστηρίζει σθεναρά το δικαίωμα όσων ομοφυλόφιλων προσώπων το επιθυμούν, να εξερευνήσουν τη ρευστότητα του σεξουαλικού τους προσανατολισμού.

Οι ερευνητές δεν έχουν αποφανθεί

Η ομοφυλοφιλία είναι ένα θέμα που συχνότατα έχει τύχει κακής αντιμετώπισης από τους ιατρούς, λόγω της παραπληροφόρησης που υπάρχει επί του θέματος. Αν και δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις από την έρευνα, πολλοί ιατροί πιστεύουν ότι η ομοφυλοφιλία είναι αποκλειστικά βιολογικής φύσης, και άρα δεν μπορεί να αλλάξει. Ωστόσο παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες, οι ερευνητές δεν έχουν ανακαλύψει μια βιολογική βάση για τις ομόφυλες επιθυμίες.

Στην πραγματικότητα, πολλοί ερευνητές υποθέτουν ότι ο ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός πηγάζει από ένα συνδυασμό βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Για παράδειγμα, όταν ερωτήθηκε αν η ομοφυλοφιλία έχει τις ρίζες της μόνο στη βιολογία, ο ερευνητής του “ομοφυλοφιλικού γονιδίου” Dean Hamer απάντησε:

“Και βέβαια όχι. Από τις έρευνες σε διδύμους, ήδη ξέρουμε ότι η μισή ή και παραπάνω μεταβλητότητα στο σεξουαλικό προσανατολισμό δεν κληρονομείται. Οι έρευνές μας προσπαθούν να εξακριβώσουν τους γενετικούς παράγοντες… όχι να αρνηθούν τους ψυχολογικούς”.

Επιπλέον, ο ερευνητής του εγκεφάλου Simon LeVay έχει ομολογήσει ότι πολλοί παράγοντες ενδέχεται να συμβάλλουν σε έναν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό.

Και βιολογικά και περιβαλλοντικά

Ποιες είναι, επομένως, οι αιτίες των ομοφυλοφιλικών επιθυμιών; Αυτά τα αισθήματα συνήθως πηγάζουν από ένα συνδυασμό ιδιοσυγκρασιακών και περιβαλλοντικών παραγόντων, που επιδρούν στη ζωή ενός παιδιού. Σύμφωνα με τους Whitehead,

“η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται τόσο από τη φύση όσο και από την ανατροφή. Χωρίς γονίδια, δεν μπορείς καθόλου να ενεργήσεις στο περιβάλλον. Αλλά χωρίς το περιβάλλον τα γονίδιά σου δεν έχουν πού να ενεργήσουν”.

Ένας τρόπος κατανόησης αυτού του συνδυασμού μπορεί να εκφραστεί σχηματικά ως εξής:

Γονίδια + Συνάψεις του εγκεφάλου + Προγεννητικό ορμονικό περιβάλλον = Ιδιοσυγκρασία
Γονείς + Φίλοι + Εμπειρίες = Περιβάλλον
Ιδιοσυγκρασία + Περιβάλλον = Ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός

Ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν εμπειρίες σεξουαλικής εκμετάλλευσης ή άλλα τραυματικά γεγονότα, συνήθης παράγοντας των ομοφυλοφιλικών επιθυμιών είναι η διατάραξη της ανάπτυξης της ταυτότητας του φύλου. Η ταυτότητα του φύλου αναφέρεται στη θεώρηση ενός προσώπου για το ίδιο του το φύλο, δηλαδή, την αίσθηση του ανδρισμού ή της θηλυκότητάς του. Η ταυτότητα του φύλου διαμορφώνεται μέσα από τις σχέσεις που έχει ένα παιδί με τον ομόφυλο γονέα και τους ομόφυλους στο περιβάλλον του.

Η φυσιολογική ανάπτυξη της ταυτότητας του φύλου

Η διεργασία της ταύτισης με το φύλο ξεκινά περίπου ανάμεσα στα δυόμισι και τα τέσσερα έτη. Για τα αγόρια, αυτή είναι η φάση κατά την οποία ξεκινούν να απομακρύνονται από τον πρωτογενή δεσμό με τη μητέρα και να αναζητούν ένα βαθύτερο δεσμό με τον πατέρα. Η σχέση με τον πατέρα τους είναι η αρχική πηγή ανάπτυξης μιας ασφαλούς ταυτότητας του φύλου. Είναι η σχέση του πατέρα με το γιο που κάνει ένα αγόρι να ανακαλύψει όσα χρειάζεται να ξέρει για το ανδρικό φύλο, συμπεριλαμβανομένου του ποιος είναι σαν αγόρι, πώς περπατάνε τα αγόρια, πώς μιλούν, πώς ενεργούν κ.ο.κ. Όταν ο πατέρας περνά χρόνο μαζί με τον γιο, δείχνει ενδιαφέρον και δίνει στον γιο του επιβεβαίωση και στοργή, τότε ο πατέρας μεταδίδει στον γιο την αίσθηση του ανδρισμού. Το αγόρι ξεκινά να αναπτύσσει την αντίληψη του φύλου του κατανοώντας τον εαυτό του σε σχέση με τον πατέρα του.

Νηπιακή ηλικία

Όταν το παιδί φτάσει στην ηλικία των πέντε ετών, ξεκινά να αντιμετωπίζει μια άλλη ανάγκη, δηλαδή ξεκινά να συνδέεται με τους ομόφυλους στο περιβάλλον του. Σε αυτή την ηλικία, ξεκινά το σχολείο και αρχίζει να στρέφεται στα άλλα αγόρια για να καταλάβει τις ίδιες ερωτήσεις που του απαντάει ο μπαμπάς του. Κοιτάζει τα άλλα αγόρια για να ανακαλύψει πώς περπατούν, πώς μιλούν, πώς παίζουν και πόσο μετράει ο ίδιος απέναντί τους. Επιζητεί να συγκαταλέγεται σε αυτούς, να τον αποδέχονται και να τον αναγνωρίζουν. Μέσα από τις σχέσεις που διαμορφώνει με τα άλλα αγόρια, συνεχίζει να κερδίζει μια αίσθηση του ανδρισμού, ανακαλύπτοντας περισσότερα για τα άλλα αγόρια και επομένως περισσότερα για τον εαυτό του σαν αγόρι.

Πρώτη σχολική ηλικία

Κατά τη διάρκεια των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, τα παιδιά δεν πολυενδιαφέρονται να παίξουν με μέλη του αντίθετου φύλου. Επιθυμούν να περνούν τον χρόνο τους με μέλη του φύλου τους. Αυτό είναι ένα πολύ απαραίτητο στάδιο ανάπτυξης, επειδή ένα πρόσωπο δεν μπορεί να ενδιαφερθεί για το αντίθετο φύλο, ή για τους άλλους, αν δεν κατανοήσει πρώτα τον εαυτό του.

Δεύτερη σχολική ηλικία

Σταδιακά, μετά από πολλά χρόνια συνδέσμου με πρόσωπα του ίδιου φύλου, το αγόρι μπαίνει στην εφηβεία. Τότε ξεκινά να στρέφει την προσοχή στο αντίθετο φύλο. Του ξυπνά η περιέργεια για το φύλο που είναι διαφορετικό από το δικό του, το γυναικείο φύλο. Με την ταυτόχρονη εμφάνιση της εφηβείας, αυτή η περιέργεια γίνεται σεξουαλικό ενδιαφέρον και επιθυμία για ερωτική σχέση με το αντίθετο φύλο.

Η ανάπτυξη ομοφυλοφιλικού προσανατολισμού στα αγόρια

Δυστυχώς, για το παιδί που θα αναπτύξει έναν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό, αυτή η διεργασία δεν πραγματοποιείται. Οπότε τι συμβαίνει στην ανάπτυξη της ταυτότητας του φύλου, που θα μπορούσε να οδηγήσει ένα παιδί στο να αισθάνεται επιθυμία για τους ομόφυλους; Τυπικά, υπάρχει κάτι που εμποδίζει το παιδί να πλησιάσει τον πατέρα του. Είτε δεν έχει πατέρα ή κάποιο ανδρικό πρότυπο στο σπίτι, είτε δεν αντιλαμβάνεται ότι ο πατέρας του μπορεί να του προσφέρει ασφάλεια και αγάπη. Φυσικά, υπάρχουν πολλά παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πατέρα, και όμως δεν αναπτύσσουν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά παιδιά, που έχουν αγαπητικούς πατέρες, αλλά και πάλι προσανατολίζονται ομοφυλοφιλικά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν σε έναν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Η ανθρώπινη ανάπτυξη είναι πολύ περίπλοκη και περιλαμβάνει τόσο γεγονότα, καθώς και τις αντιλήψεις μας σχετικά με τα γεγονότα αυτά.

Περί αντιλήψεων

Οι αντιλήψεις είναι πολύ σημαντικές. Οι αντιλήψεις είναι πιο ισχυρές από τα πραγματικά γεγονότα, επειδή οι αντιλήψεις γίνονται η πραγματικότητα του προσώπου. Οι αντιλήψεις εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία. Φερ’ ειπείν, ένα παιδί με πιο ευαίσθητο χαρακτήρα μπορεί να αισθάνεται απόρριψη, εκεί που αυτή δεν υπάρχει. Η ιδιοσυγκρασία είναι ένας βιολογικός παράγοντας, ωστόσο, μόνη της δεν αρκεί για να δώσει έναν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Ο χαρακτηρολογικός τύπος πρέπει να συνδυαστεί με τους κατάλληλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, ώστε να προκαλέσουν ομόφυλες επιθυμίες. Τυπικά, το παιδί που αργότερα θα αναπτύξει ομόφυλες επιθυμίες είναι από τη φύση του ευαίσθητο, παρατηρητικό, έξυπνο, και κάποτε μάλλον καλλιτεχνικό παρά αθλητικό. Αυτό το παιδί τείνει συχνά να προσωποποιεί και να εσωτερικεύει τις εμπειρίες και τις παρατηρήσεις του.

Επομένως, αν ένα παιδί αντιλαμβάνεται ότι ο πατέρας του δεν θέλει να έχει σχέση μαζί του, αυτό το παιδί μπορεί να προσπαθήσει μερικές φορές να συνδεθεί με τον πατέρα του, αλλά τελικά θα αποσυρθεί σε μια ζώνη αυτοπροστασίας. Αυτό ονομάζεται αμυντική αποσύνδεση. Μόλις νιώσει απόρριψη, το αγόρι επιλέγει ως ανταπόκριση να απορρίψει τον πατέρα του. Απομακρύνεται από τον πατέρα, ακόμη και από ό,τι αυτός αντιπροσωπεύει, δηλαδή τον ανδρισμό. Τυπικά σε αυτό το σημείο, θα παραμείνει συνδεδεμένος με τη μητέρα και θα εμποτιστεί με θηλυκότητα. Συνήθως περιτριγυρίζεται και από άλλες θηλυκές φιγούρες, όπως μια αδελφή, μια θεία ή μια γιαγιά. Επομένως σε μια περίοδο κατά την οποία λαχταρά για ανδρικές πληροφορίες και επιθυμεί να κατανοήσει τον εαυτό του από την άποψη του ανδρισμού, αντ’ αυτού δέχεται θηλυκές πληροφορίες και ξεκινά να αναπτύσσει την αίσθηση του θηλυκού.

Στο σχολείο

Όταν αυτό το παιδί πάει σχολείο, συχνά δυσκολεύεται να σχετιστεί με τα άλλα αγόρια. Είτε θα νιώθει πιο άνετα με τα κορίτσια, τα οποία τού είναι πιο γνώριμα, είτε θα νιώθει ακόμη και φόβο για τα αγόρια. Συχνά αυτό το παιδί θεωρεί τον εαυτό του διαφορετικό από τα άλλα αγόρια. Γι’ αυτό μπορεί να είναι απρόθυμος να συνδεθεί μαζί τους. Αν έχει αναπτύξει κάποια θηλυκές συμπεριφορές, μπορεί κιόλας τα άλλα αγόρια να τον απορρίπτουν, ή ενδεχομένως και να τον κοροϊδεύουν. Λαχταρά την αποδοχή από τα άλλα αγόρια και συνεχίζει να έχει ανάγκη αυτής της αποδοχής, αλλά αυτή η ανάγκη μένει ανεκπλήρωτη. Το αγόρι παρατηρεί τα άλλα αγόρια από μακριά, ποθεί να τον προσέξουν και να τον δεχτούν μαζί τους, ωστόσο παραμένει με τα κορίτσια, αποκτώντας μία εντονότερη αίσθηση θηλυκότητας, ενώ λαχταρά βαθιά τον ανδρισμό.

Αυτό το παιδί τυπικά θα περάσει τα χρόνια του δημοτικού μαθαίνοντας για τη θηλυκότητα, ενώ εκλιπαρεί να κατανοήσει τον ανδρισμό. Ειδικότερα, επιθυμεί να κατανοήσει τον εαυτό του από την άποψη της δικής του ανδρικής ταυτότητας. Ωστόσο, δεν προσομοιώνεται με τον ομόφυλο γονέα ούτε με τους ομόφυλους συνομηλίκους, επομένως δεν αποκτά ανδρική ταυτότητα. Σχετίζεται με το θηλυκό, το οποίο είναι η πρώτιστη πηγή πληροφοριών του. Δεν αναπτύσσει μια ασφαλή ταυτότητα του φύλου.

Στην εφηβεία

Επομένως, όταν το παιδί φτάνει στην εφηβεία, η λαχτάρα του για ανδρικές πληροφορίες έχει μεγαλώσει και ενταθεί. Σ’ αυτή την περίοδο της ζωής του δεν αναπτύσσει περιέργεια ή ενδιαφέρον για το αντίθετο φύλο. Τα ξέρει ήδη όλα για το αντίθετο φύλο — είναι σχεδόν εξοικειωμένος μαζί του. Αυτό που λαχταρά να γνωρίσει είναι το δικό του φύλο. Λαχταρά βαθιά να γνωρίσει τα αγόρια. Επιθυμεί να νιώσει σύνδεσμο με τα αρσενικά. Αυτή η συναισθηματική ανάγκη, η ανάγκη για ομόφυλη αγάπη, η οποία έμεινε ανεκπλήρωτη, τώρα ξεκινά να παίρνει σεξουαλική μορφή. Ο ανικανοποίητος πόθος του για ανδρική αγάπη γίνεται ερωτικός πόθος με την εμφάνιση της εφηβείας.

Σ’ αυτό το παιδί φαίνεται απόλυτα φυσικό να λαχταρά την ανδρική αγάπη. Τυπικά, σκέφτεται ότι έτσι γεννήθηκε, καθώς λαχταρούσε την ανδρική αγάπη απ’ όταν θυμάται τον εαυτό του. Πράγματι, ποθούσε αυτή την αγάπη το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ωστόσο, αρχικά δεν ήταν σεξουαλικός πόθος. Αντίθετα, ήταν συναισθηματικός πόθος, μια θεμιτή ανάγκη για μη σεξουαλική αγάπη, μια συναισθηματική ανάγκη που έχει σεξουαλικοποιηθεί.

Ειδικά για τα κορίτσια

Η ανάπτυξη της ομοφυλοφιλίας στα κορίτσια είναι κάπως πιο περίπλοκη. Όπως με την ανδρική ανάπτυξη, υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτήν. Για κάποιες γυναίκες που καταλήγουν με ομόφυλες επιθυμίες, η ανάπτυξη είναι παρόμοια με την ανδρική ανάπτυξη που περιγράψαμε παραπάνω. Για άλλες, οι αρνητικές αντιλήψεις σχετικά με τη θηλυκότητα μπορεί να οδηγήσουν σε μια εσωτερική απομάκρυνση από τη δική τους θηλυκότητα. Για παράδειγμα, αν ένα κορίτσι βλέπει τον πατέρα του να κακοποιεί τη μητέρα του, μπορεί να καταλήξει ότι η θηλυκότητα ισούται με αδυναμία. Σε μια πρώιμη ηλικία μπορεί να πάρει την ασυνείδητη απόφαση να αρνηθεί τη θηλυκή της ταυτότητα. Μπορεί να απομακρυνθεί από το φύλο της προσπαθώντας να προστατεύσει τον εαυτό της από αυτά που αντιλαμβάνεται ως βλαβερά αποτελέσματα της θηλυκότητας.

Η σεξουαλική κακοποίηση είναι ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να συμβάλει σε έναν ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Τις περισσότερες φορές τα αγόρια εκλαμβάνονται ως επικίνδυνα, και η ομοφυλοφιλία γίνεται ένα μέσο προστασίας του κοριτσιού από τις περαιτέρω πληγές από τους άντρες. Για κάποιες, μπορεί να υπάρχει αποσύνδεση από τη μητέρα, και η ομοφυλοφιλία γίνεται μια αναζήτηση της μητρικής αγάπης. Για άλλες, οι ομόφυλες επιθυμίες μπορεί να μην εμφανίζονται αρχικά, αλλά μπορεί να αναπτυχθούν αργότερα ως αποτέλεσμα της εισόδου σε μια μη σεξουαλική φιλία, η οποία καταλήγει σε συναισθηματική εξάρτηση. Συναισθηματικά εξαρτησιακή σχέση είναι η σχέση όπου δύο άνθρωποι επιζητούν να καλύψουν τις ανάγκες τους ο ένας από τον άλλον. Είναι μία σχέση όπου τα υγιή όρια έχουν διαταραχθεί. Η απουσία κατάλληλων συναισθηματικών ορίων μπορεί να οδηγήσει σε μια παραβίαση και των φυσικών/σεξουαλικών ορίων.