“Η πολιτική είναι Κίρκη”, είχε πει πριν χρόνια η Έλλη Στάη. Μας μαγεύει και μας συναρπάζει η δυνατότητα που μας παρέχει να συζητήσουμε, να επιχειρηματολογήσουμε, να διαφωνήσουμε και να νικήσουμε μια αντιπαράθεση. Και η Εκκλησία ήταν πάντοτε πολύ καλή σε αυτό. Η Απολογητική, άλλωστε, είναι ο πιο πολυδιαβασμένος κλάδος της θεολογίας.
Όμως, η Εκκλησία μαγεύτηκε. Παρασύρθηκε και αντιμετώπισε το ζήτημα του γάμου των ομοφύλων ως ζήτημα πολιτικό, όπου θα νικούσε αυτός που θα ήγειρε το καλύτερο επιχείρημα, και ξέχασε ότι το πρόβλημα είναι κυρίως πνευματικό. Γι’ αυτό και έχασε.
Στις 26 Ιουνίου 2015, το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε να αναγνωρίσει το θεμελιώδες δικαίωμα στο γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια καθολικώς για τις 50 Πολιτείες και τις υπερπόντιες κτήσεις των ΗΠΑ. Η απόφαση αυτή είναι μια νίκη για το ομοφυλοφιλικό κίνημα. Και είναι ουσιαστικά το τέλος μιας μακρόχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των υποστηρικτών του παραδοσιακού γάμου και των θιασωτών της “ισότητας στην αγάπη” στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου.
Μέσα από ανάμικτα συναισθήματα, αποφάσισα να εστιάσω στα θετικά στοιχεία αυτής της εξέλιξης. Δηλαδή, ως Ορθόδοξος Χριστιανός που τυχαίνει να αισθάνομαι έλξη προς το ίδιο φύλο, αναγνωρίζω ότι η εξέλιξη αυτή δεν είναι προς το πραγματικό συμφέρον των ομοφυλόφιλων. Όταν μια αμαρτία γίνεται θεσμός σε μια κοινωνία, είναι πολύ πιο δύσκολο να μετανοήσεις. Το ίδιο δε συνέβη άλλωστε και με τις εκτρώσεις; Αλλά υπάρχει και μια πολύ θετική εξέλιξη στην όλη υπόθεση. Από δω και πέρα, τα ομοφυλόφιλα πρόσωπα ως θεσμικά ισότιμοι πολίτες, που μπορούν να παντρευτούν και να υιοθετήσουν όπως όλοι, δε θα μπορούν να επικαλούνται ότι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Ότι είναι παρίες της κοινωνίας. Ότι είναι αδικημένοι και κατατρεγμένοι.
Είναι πράγματι ένα πολύ δυνατό χαρτί να είσαι ο αδικημένος μιας υπόθεσης. Η επίκληση στο συναίσθημα ήταν και είναι ένα από τα δυνατότερα όπλα σε κάθε συζήτηση, είτε αυτή γίνεται με άλλους είτε με τον εαυτό μας. Και ο αδικημένος κερδίζει αμέσως τη συμπάθεια. Αυτό το χαρτί έπαιξε με μεγάλη επιτυχία το ομοφυλοφιλικό κίνημα και κέρδισε. Το συναίσθημα επικράτησε της λογικής. Και επικράτησε και της φύσης. Ζούμε άλλωστε σε μία κοινωνία που έχει συνηθίσει να μεταλλάσσει τη φύση των πραγμάτων.
Όμως, τώρα που ο ομοφυλόφιλος είναι ισότιμος με τον ετεροφυλόφιλο στις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου, η Εκκλησία απαλλάχτηκε από τον άχαρο ρόλο να παίζει τον πολιτικό και έχει πλέον την ευκαιρία να ελκύσει ψυχές μέσα από την ποιμαντική της δράση και μαρτυρία. Τώρα που ο ομοφυλόφιλος δεν έχει την κατακραυγή του κόσμου, η Εκκλησία μπορεί να του απευθυνθεί όχι με φιλοσοφικούς αλλά με χριστιανικούς όρους. Να του μιλήσει όπως μιλάει σε κάθε άλλον αμαρτωλό. Με κατανόηση και συμπόνοια. Να τον καλέσει σε μια νέα ζωή, ανώτερη, πιο χαρούμενη και δημιουργική. Να τον εμπνεύσει να αγωνιστεί –όχι πια για την ελευθερία στην αμαρτία, αλλά– για την πνευματική ελευθερία από τα δεσμά που κατεργάζεται η φιλαυτία της σάρκας.
“Θλίψη και στεναχώρια έρχεται σε κάθε ανθρώπινη ψυχή που κάνει το κακό” (Προς Ρωμαίους 2:9). Τώρα που οι ομοφυλόφιλοι δε θα έχουμε πια αφορμή για πολιτικούς αγώνες, θα είμαστε πιο εκτεθειμένοι σε αυτή την αναπόφευκτη συνέπεια. Η θλίψη και η στεναχώρια δε θα καλύπτονται πια από τα συνθήματα και τον παλμό των διαδηλώσεων. Θα ακούγονται πιο καθαρά, πιο δυνατά μέσα μας και θα ζητούν τη λύτρωση. Μια λύτρωση που μόνο ο Χριστός μπορεί να μας προσφέρει.
Είναι λοιπόν τεράστια η ευκαιρία που ανοίγεται για τους Χριστιανούς να μιλήσουμε, να στηρίξουμε, να προσκαλέσουμε τους ομοφυλόφιλους συνανθρώπους μας στο Χριστό. Και μάλιστα τώρα οι αδικημένοι, οι περιφρονημένοι, οι περιθωριακοί θα είμαστε εμείς οι Χριστιανοί και θα έχουμε έτσι και το ηθικό πλεονέκτημα.
Η ιστορική αυτή απόφαση θα επιταχύνει τις εξελίξεις και σε άλλες χώρες. Ήδη στην Ιταλία και στην Αυστραλία, η συζήτηση για τη θεσμοποίηση των ομόφυλων γάμων είναι πρώτο θέμα στην ατζέντα των κυβερνήσεων. Αν και η διαδικασία αυτή δεν είναι μονόδρομος παντού. Είδαμε πρόσφατα περιπτώσεις, όπως η Ρωσία και η Ινδία, που η κοινωνική θέση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων ακολούθησε αντίθετη τροχιά.
Σίγουρα θα έχουμε εξελίξεις και στην Ελλάδα. Και η Εκκλησία οφείλει να δώσει τη μαρτυρία της. Όχι να κάνει lobbying, αλλά να αρθρώσει το δικό της πνευματικό λόγο στην πολιτική συζήτηση, όπως άλλωστε έχει το νόμιμο δικαίωμα. Η πρόσφατη επιστολή του Αρχιεπισκόπου προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης δείχνει τι σημαίνει πνευματικός λόγος. Σε αντίθεση με την ακραία ρητορική άλλων ιεραρχών, όπως του Μητροπολίτη Καλαβρύτων. Η Εκκλησία δεν πρέπει να αλλάξει τίποτε στη διδασκαλία της, που είναι άλλωστε διδασκαλία του Χριστού. Πρέπει όμως να προσαρμόσει τη ρητορική της στο πνεύμα του ευαγγελίου. Και πάντοτε ο δημόσιος λόγος μας πρέπει να περιστρέφεται γύρω από το πνευματικό συμφέρον των προσώπων που αφορά το ζήτημα αυτό. Να είναι ένας λόγος προς τους ομοφυλόφιλους και για τους ομοφυλόφιλους. Και όχι ένας λόγος που θα τους περιθωριοποιεί και θα τους πετάει έξω από την Εκκλησία, σαν να είναι “εκτρώματα της ανθρώπινης φύσεως”.
Η Εκκλησία απευθύνεται σε αμαρτωλούς ανθρώπους. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί. Και ως αμαρτωλοί δεν έχουμε πάντοτε συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας. Για να τη νιώσουμε, πρέπει πρώτα να υποψιαστούμε την απόλυτη αναμαρτησία και την άπειρη αγιότητα του Χριστού. Πρέπει να δώσουμε το δικαίωμα στο Θεό να έρθει στη ζωή μας. Ας μιλήσουμε λοιπόν στους ανθρώπους για το Χριστό, για την τέλεια αγιότητά του, για την άπειρη αγάπη του για μας και το θέλημά του για τη ζωή μας. Όπως έκανε και Εκείνος: με πλήρη σεβασμό στην αξία της αθάνατης ψυχής που έχει απέναντί Του.
